فرهنگ سازمانی چیست؟

همونطور که هر جامعه‌‌ای فرهنگ مختص خودش رو داره، هر سازمانی هم به عنوان مثالی از یک جامعه فرهنگ منحصربه‌فرد خودش رو داره. فرهنگ یک سازمان نحوه کار و عملکرد افراد رو در یک شرکت تعریف می‌کنه.

اهمیت فرهنگ سازمانی اونجا پررنگ میشه که فرهنگ یک سازمان عنصری حیاتی برای موفقیت نهایی یک شرکت به حساب میاد. بسیاری از شرکت ها به دنبال ایجاد فرهنگ‌هایی هستن که مولد باشه و یک محیط کاری مثبت ایجاد کنه.

اصلا فرهنگ سازمانی چی هست؟

فرهنگ سازمانی مجموعه ای از باورها، ارزش ها و روش های تعاملیه که محیط و جَوّ یک سازمان رو تشکیل میده. فرهنگ سازمانی ارزش های بنیادی یک شرکت یا کسب‌وکار رو در بر می‌گیره. همچنین انتظارات و فلسفه وجودی یک سازمان و تجربیات کارکنان و مدیران رو منعکس می‌کنه و اغلب مسیر آینده سازمان رو تعیین می‌کنه.

دلیل اهمیت فرهنگ سازمانی چی می‌تونه باشه؟

فرهنگ در یک سازمان بر بسیاری از چیزها حاکمه، از نحوه تصمیم‌گیری گرفته تا نحوه تعامل کارکنان. یادگیری بیشتر در مورد فرهنگ شرکت به شما کمک می‌کنه تا بدونین که آیا محل کار شما همون ارزش‌هایی رو داره که شما بهش اهمیت می‌دین؟ همچنین باعث میشه با توجه به دغدغه‌ها و ارزش‌هاتون متوجه بشین که جایی که توش کار می‌کنین محیط خوبی برای شما هست یا نه. پس میشه گفته اهمیت فرهنگ سازمانی فقط بخاطر اهداف سازمانی نیست و جنبه‌ی فردی رو هم در بر می‌گیره.

فرهنگ سازمانی چیست

راه‌های مختلفی برای بیان و توسعه فرهنگ سازمانی وجود داره. شرکت ها می‌تونن فرهنگ سازمانی رو به روش‌های مختلفی بیان کنن:

عملکرد یک شرکت/ کسب‌وکار و نحوه تعامل با مشتریان
امکان تصمیم‌گیری کارکنان
نحوه انتقال اطلاعات به کارکنان و مشتریان
تعهد کارکنان نسبت به ارائه محصول یا خدمات خوب

مولفه های فرهنگ سازمانی چیا هستن؟

فرهنگ سازمانی به یک الگوی رفتاری پذیرفته شده و آموخته شده اشاره داره که به اعضای جدید در مورد چگونگی درک، تفکر و رفتار در سازمان آموزش داده میشه. علاوه بر این، احساس هویت و منحصر‌به‌فرد بودن رو در کارکنان ایجاد می‌کنه. برای فرهنگ سازمانی مؤلفه‌هایی وجود داره که ما اینجا براتون لیست کردیم:

نوآوری و ریسک پذیری: میزان انگیزه کارکنان برای نوآوری، آزمون و خطا و ریسک کردن.
توجه به جزئیات: میزانی که از کارکنان انتظار می‌ره بر روی دقت، تجزیه و تحلیل و توجهشون به جزئیات کار کنن.
نتیجه‌گرایی: توجه مدیران به نتایج به‌دست آمده از استراتژی‌های به‌کار گرفته شده برای دستیابی به اهداف.
جهت گیری افراد: میزان تأثیر تصمیمات اتخاذ شده و پیامدهای این تصمیمات بر افراد سازمان، از طریق مشارکت و نظرسنجی از کارمندان و توجه به ارزش و احترام اون‌ها در سازمان.
جهت‌گیری تیمی: میزان اهمیت کار تیمی و نتیجه کارهای مشارکتی.
پشتکار: رویکرد کارمند نسبت به کار؛ یعنی میزان پشتکارو رقابت سازنده کارکنان
انعطاف‌پذیری: میزانی که یک سازمان نسبت به تغییرات انعطاف داره و تا چه‌ اندازه رو حفظ وضعیت موجود تأکید داره. یک مدیر زیرک به محض اینکه متوجه بشه تغییر فرهنگ سازمانی می‌تونه بهبود عملکرد رو در پی داشته باشه، با آغوش باز پذیرای تغییر خواهد بود.

مراحل ساخت فرهنگ سازمانی قوی چیا هستن؟

ابعاد فرهنگ سازمانی سالم فراتر از استخدام افراد مناسب یا ارائه ارزش‌های جذاب و چشمگیره. فرهنگ سازمانی متعالی یک تلاش همگانی، نه فقط از جانب مدیر عامل، برای مشارکت و همکاری در جهت واقعی ساختن ارزش‌هاست. بنابراین مراحل ساخت فرهنگ سازمانی قوی تشکیل شده از نکات قابل توجه و تمرکز برای کارفرمایان و کارمندانه. این نکاتی که براتون ذکر کردیم، دیدگاه کلی و جامعی نیستن و نتایج به دست آمده‌ی یک‌ سری تحقیقاتن.

مراحل ساخت فرهنگ سازمانی

تعیین ارزش‌های مهم و اساسی
نحوه همکاری با یکدیگر
ارتباط و تعامل
ایجاد حس مشارکت و همراهی
ایجاد هدف مشترک
به رسمیت شناختن یکدیگر و توجه به ارزش‌های هم
همدلی
چیدمان دفتر
یادگیری و پیشرفت
تبعیت و سازگاری

انواع فرهنگ سازمانی رو برام مثال بزن.

با وجود اینکه هر سازمان فرهنگ منحصر به فرد خودش رو داره، اما دسته‌بندی‌هایی وجود داره که ما اینجا براتون انواع فرهنگ سازمانی رو مثال زدیم:

فرهنگ سازمانی تیم گرا یا قبیله‌ ای

اگر فرهنگ محل کارتون رو با یک خانواده مقایسه کنین، محل کار شما ممکنه دارای فرهنگ قبیله‌ای باشه. در این محیط‌ها، کارمندان صمیمی، مسئولیت پذیر و محترم هستن. در این محیط‌ها کارکنان تشویق میشن که مدیران سازمان رو به چشم مربی ببینن. این شکل فرهنگ بر مشارکت کارکنان و تیم‌سازی تأکید داره.

شرکت‌های کوچیکتر فرهنگ قبیله‌ای رو بیشتر از شرکت‌های بزرگ به کار می‌گیرن. این شرکت‌ها شعارشون اینه که رفاه و سلامت هر یک از کارمندان در اولویته و در عین حال اون‌ها رو به چالش می‌کشن و بهشون انگیزه می‌دن. برای توجه به حال خوب پرسنل و رفع نیازمندی‌ها و ارائه خدمات رفاهی بهشون کافیه که یک سامانه منابع انسانی ابری مثل نردبان داشته باشین تا خیالتون رو از بابت مدیریت این موضوع راحت کنه.

سازمانی که با فرهنگ قبیله‌ای فعالیت می‌کنه بخش منابع انسانی رو اولویت قرار می‌ده. نتیجه این میشه که اون سازمان‌ میاد رویکردهای بلندمدت منابع انسانی رو اجرا می‌کنه که روی کار گروهی تأکید داره. سازمان‌هایی با این فرهنگ برای وفاداری ارزش قائلن.

مزایای فرهنگ تیم‌گرا:

کارآمدی و رشد شرکت در این نوع فرهنگ سازمانی یکدست و یکنواخته.
تمام اعضا می‌تونن به‌راحتی ایده‌ها و نظراتشون رو بیان کنن.
از کار خوب کارمندان قدردانی میشه و هرجا که لازم باشه به طور سازنده و بدون ضربه به احساساتشون، از اون‌ها انتقاد میشه.

فرهنگ سازمانی ادوکراسی یا توسعه‌گرا

سازمانی که بر خلاقیت و نوآوری تاکید داره، فرهنگ توسعه‌گرا رو به نمایش می‌ذاره. شرکت‌هایی با این نوع فرهنگ تمایل دارن که یک محیط کاری نوآورانه، پویا و خلاق داشته باشن.

سازمان‌هایی با فرهنگ ادوکراسی، به دنبال گسترش کسب‌وکار خودشونن و اشتیاق به توسعه محصولات جدید دارن. اون‌ها موفقیت رو بر این اساس می‌سنجن که آیا می‌تونن نیازهای بازار رو پیش بینی کنن و راه حل‌هایی ایجاد کنن که این خواسته‌ها رو برآورده کنه یا نه.

در انواع فرهنگ سازمانی، فرهنگ توسعه‌گرا نوعی فرهنگ ریسک‌پذیره. در این‌ نوع فرهنگ، رهبران سازمانی رویکردهای خلاقانه و نوآورانه‌ دارن، مبتکران الهام‌بخشی‌ان که چالش‌ها رو می‌پذیرن، ریسک می‌کنن و برای شکستن فرضیات سازمان‌ها آماده‌ان.

در این مدل، کارمندان شانس این رو دارن که اگر کاری رو اشتباه انجام دادن، چندین بار اون رو تکرار کنن تا به موفقیت برسن.

مزایای فرهنگ سازمانی توسعه‌گرا:

در هر سطحی از سازمان، تعهد مشترکی برای نوآوری وجود داره.
مزایای رقابتی در بازار وجود داره.
فراهم بودن محیطی که در اون از تمام ایده‌ها استقبال میشه.

فرهنگ سازمانی بازاری

یک سازمان با ارزش‌های فرهنگ بازاری وظایف رو به سرعت و کارآمد انجام می‌ده و از رقابت برای ایجاد انگیزه در رهبران و کارکنان استفاده می‌کنه.

در فرهنگ سازمانی بازاری، افراد کار خودشون رو برای رسیدن به اهداف تعریف شده متمرکز می کنن. سازمان‌هایی که فرهنگ بازاری دارن موفقیت‌هاشون رو بر اساس نتایج سهام و بازار می‌سنجن.

مزایای فرهنگ بازاری:

کارمندان مطمئناً به اهداف دست پیدا می‌کنن و اگر نشد، روش‌های جدیدی رو امتحان می‌کنن.
رهبران؛ کارمندان رو همیشه تشویق می‌کنن و به اون‌ها انگیزه می‌بخشن که چند پله بالاتر از از هدف برن و پیشرفت کنن؛
همیشه آماده‌ان که متناسب با تغییرات بازار عکس‌العمل نشون بدن تا از حفظ سهامشون در بازار مطمئن بشن و برن صدر جدول!

فرهنگ سازمانی سلسله‌ مراتبی

محل کار در فرهنگ سلسله‌ مراتبی از رویه‌های سازمانی دقیق پیروی می‌کنه. رهبران در این سازمان‌ها کارکنان رو تشویق می‌کنن که همه‌ی رویه‌ها رو به‌درستی دنبال کنن. این نوع سازمان‌ها برای دستیابی به نتایج، به کارایی و یکنواختی اهمیت می‌دن و روی توانمندسازی کارکنان تأکید ویژه‌ای دارن.

کنترل فرآیند و حل سیستماتیک مشکل به این شرکت ها کمک می‌کنه تا به طور موثر عمل کنن. سازمان‌های بوروکراتیک اغلب این نوع فرهنگ سازمانی رو انتخاب می‌کنن. در این نوع فرهنگ، اعضای سازمان از رویه‌های معمول سازمانی برای دستیابی به نتایج ثابت یا تضمین شده پیروی می‌کنن.

مزایای فرهنگ سلسله‌مراتبی:

کارمندان این شرکت‌ها احساس امنیت بیش‌تری دارن، حقوقشون به‌موقع پرداخت میشه و می‌‌تونن برای مدتی طولانی در موقعیت شغلیشون باقی بمونن.
مزایای ترفیع به مقام بالاتر و ویژه‌ برای کارمندان انگیزه‌ی خوبی به شمار میاد.
کارمندان با تلاش در مجموعه‌ وظایف خودشون می‌تونن به مقام بالاتری دست پیدا کنن و با تمرکز ویژه بر کارشون توی حوزه‌ی کاریشون متخصص میشن.

لُبِّ کلام!

فرهنگ سازمانی از اون دست چیزاییه که باید برای پایه‌ریزی و انتخاب درستش همه‌ی جوانب و ریز و درشت کسب‌وکارتون رو در نظر بگیرین. وقتی میگیم که فرهنگ سازمانی یک عنصر حیاتیه، یعنی یک فرهنگ غلط می‌تونه کسب‌وکار شما رو تا مرز ورشکستگی پیش ببره! چون وقتی کارکنانتون با فرهنگ تعیین‌شده‌ی سازمان شما ارتباط برقرار نکنن و هیچ تبعیتی ازش نداشته باشن، کارها به درستی پیش نمیرن و آمار مشتریان ناراضی سر به فلک می‌کشه. پس هروقت و هرجا دیدین که دیگه فرهنگ سازمانی انتخابیتون راه به جایی نمی‌بره، نترسین و دست به تغییر فرهنگ بزنین. از مشورت و نظرخواهی کارمندانتون هم غافل نشین. اگه‌ام تا الآن هیچ فرهنگ مشخصی برای سازمان‌تون نداشتین و متوجه اهمیتش نبودین، با خوندن این مقاله قول بدین که لطفا بی‌فرهنگ نباشین! 😀

References:

https://www.indeed.com/career-advice/career-development/organizational-culture

https://blog.jostle.me/blog/strong-organizational-culture